توسعۀ مدل پویایی سیستم بهسازی شبکۀ آبیاری با توجه به مشارکت کشاورزان و ارتقای مدیریت شبکه

امروزه کیفیت زندگی بشر به صورت مستقیم تحت تأثیر چگونگی برنامه ریزی و مدیریت منابع آب است.  سهم عمده ای از این منابع برای مصارف کشاورزی استفاده می شود و شبکه های آبیاری و زهکشی نقش بسزایی در استفادۀ بهینه از آن دارند.  از ساخت اولین شبکه های آبیاری سال ها می گذرد و عملکرد بیشتر آن ها به دلایل مختلف پایین است، از این رو بهسازی شبکه های آبیاری موجود برای بهبود عملکرد آن ها مورد توجه قرار می گیرد.  به دلیل پیچیدگی مسائل شبکه های آبیاری و وجود تعاملات و وابستگی بین اجزای آن، بهبود عملکرد آن ها، نیاز به یک نگاه جامع، سیستمی، و آینده نگر دارد.  یکی از ابزارهای مدیریتی برای این منظور، علم پویایی سیستم است.  اخیراً رویکرد پویایی سیستم ها در بهسازی شبکه های آبیاری به کار گرفته شده است.  با توجه به نتایج مثبت حاصل از به کارگیری این روش، مدل موجود پویایی سیستم بهسازی شبکة آبیاری قزوین که در آن صرفاً بهسازی فیزیکی شبکه و کنترل تقاضای آب بررسی شده بود، با توجه به اهمیت نقش مشارکت کشاورزان و ارتقای مدیریت شبکه، تکمیل شد تا دامنۀ گسترده تری از عوامل مؤثر بر عملکرد شبکه مورد توجه قرار گیرد.  در این تحقیق علاوه بر مسائل فیزیکی، مسائل مدیریتی و اجتماعی نیز از طریق اعمال سیاست های مختلف جهت بهسازی بررسی شده اند.  نتایج نشان می دهد که با ادامۀ روند جاری، وضعیت عملکرد شبکۀ آبیاری قزوین در آینده وخیم تر خواهد شد و به میزان حدود 10 درصد در افق سال 1399 کاهش خواهد یافت.  همچنین نشان داده شده است که با اجرای سیاست های مختلف شامل: بهبود فیزیکی و مدیریتی شبکه و افزایش مشارکت کشاورزان می توان عملکرد شبکه را ارتقاء بخشید.  اثر گذاری سیاست های مختلف در افق سال 1399 متفاوت است بدین معنا که سیاست های بهبود فیزیکی و مدیریتی به ترتیب به میزان 5 و 3 درصد و افزایش مشارکت کشاورزان با بیشترین تأثیر به میزان 14درصد موجب بهبود عملکرد شبکه خواهند شد.